April 2020

មនុស្សមិនយល់ពីអព្ភូតហេតុនៃធម្មជាតិ មនុស្សចំណាយពេលវេលាជាមួយមនុស្សរហូតភ្លេចគិតពីធម្មជាតិ មនុស្សយល់ថាធម្មជាតិមិនសំខាន់ទាល់តែសោះ ។ រថភ្លើងដែលផ្ទុកពូជមនុស្សរាប់សិបកោត លាននាក់ កំពុងតែធ្វើដំណើរទៅរកទីបំផុតនៃភពផែនដីជ្រោះជ្រៅដែលងងឹតសូន្យសុងនៅទីខាងមុខ មនុស្សមើលមិនឃើញឡើយ ។ មនុស្សកំពុងតែច្រៀងរាំ សើចសប្បាយ ហ៊ោកញ្ជ្រៀវ កើតទុក្ខ​មិន សុខចិត្ត លោភលន់ កាប់សម្លាប់គ្នា នៅលើរថភ្លើងនៃជីវិត ដែលគេមិនអាចទៅឃាត់ឃាំងល្បឿននៃរថភ្លើងនោះបានទេ  ប្រដូចទៅនឹងទឹកស្ទឹងនារដូវវស្សាហូរត្របាញ់ធ្លាក់ចុះទៅក្រោម ហ៊ុមព័ន្ធសងខាងដោយជួរភ្នំ និងព្រៃឈើដ៏ក្រាស់ឃ្មឹកសម្លឹងចុះទៅក្រោម មិនដឹងទីកន្លែងណា ដែលជាគោលដៅចុងក្រោយនៃលំហូរនេះឡើយ ។ ហើយមនុស្សលោកមិនបានយកចិត្តទុកដាក់នឹងដំណើរមួយនេះទាល់តែសោះ ។ គ្មានមនុស្សលោកណាម្នាក់ គេចផុតពីដំណើរលើរថភ្លើងជីវិតនេះបានទេ  គ្រប់ជាតិសាសន៍  គ្រប់ប្រទេស  គ្រប់ពូជអម្បូរសុទ្ធតែធ្វើដំណើរទៅរកសេចក្តីស្លាប់នៅទីបំផុត ។ រាងកាយចាស់ទ្រុឌទ្រោមមានតែស្នាមជ្រៀវជ្រួញ ខ្លួនប្រាណដេកសន្លប់ស្តូកស្តឹង លើគ្រែដែលអ្នកធ្លាប់គេងសុខស្រួលតាំងពីក្មេង នាទីចុងក្រោយនៃជីវិតក៏ខិតជិតមកដល់ ដូចនឹងស្ថានភាពនៃទូកដែលអណ្តែតលើផ្ទៃទន្លេអស់មកជាច្រើនខែឆ្នាំ មិនយូរឡើយ ទឹកដែលជ្រាបចូលក្នុងទូកយ៉ាងសន្សឹមៗនោះ វានឹងមកពន្លិចទូកឲ្យលិចសូន្យសុងរកស្រមោលពុំឃើញឥលូវនេះហើយ ។ ភាពសឹករេចរឹលនៃជីវិត មិនមានសំឡេងរោទ៍ប្រាប់ជាសញ្ញាឲ្យអ្នកដឹងថា “ណែ៎ផ្លូវជីវិត ដែលអ្នកកំពុងតែដើរសប្បាយនេះជិតផុតរលត់ហើយ ម៉្ដេចឡើយអ្នកនៅតែព្រងើយកណ្តើយនឹងជីវិត”? មនុស្សលោកជាប់កម្មនឹងជីវិតរហូតដល់ដង្ហើមចុងក្រោយ ភាព ស្រស់ស្អាតក្មេងខ្ចីដែលអ្នកស្រលាញ់ងប់ងល់ ទោះបីអ្នកខំប្រឹងកែកុន លាបក្រែមម្សៅ ផាត់មុខយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ រូបសម្ផស្សចុងក្រោយនៃជីវិត អ្នកមិនអាចលាក់បាំងបានឡើយ ដូចជាគេព្យាយាមយកក្រដាសមកខ្ចប់រងើកភ្លើង ផ្សែងនឹងអណ្តាតភ្លើងនឹងឆេះហុយត្រលូមក្នុងរយៈដ៏ខ្លីជាមិនខាន ។ អ្នកត្រូវតែប្រឈមមុខ នឹងការវិលត្រឡប់ថយក្រោយនេះ ផែនដីដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ដែលផ្ទុកចំណុះពូជមនុស្សរាប់សិបលានកោតនាក់ ពេលនេះកំពុងរង់ចាំវត្តមាននៃដង្ហើមចុងក្រោយរបស់អ្នក ដោយឥតតក់ក្រហល់ឡើយ ។ មនុស្សលោកភ្ញាក់ពីព្រលឹមក្រោកឡើងចេញមកធ្វើការងារចិញ្ចឹម ជីវិតដោះស្រាយបញ្ហារាប់រយជំពូក មិនចេះចប់មិនចេះហើយ ថាមពលក្នុងខ្លួនអ្នកចាប់ផ្តើមខ្សោះ ហើយម៉ាស៊ីនដែលឆេះពេញមួយថ្ងៃចាប់ផ្តើមខ្សោយចលនាប្រាប់ជាសញ្ញាឲ្យអ្នកដឹងថា វេលាពេញមួយថ្ងៃនេះ អ្នកមិនអាចបន្តបើកភ្នែកធ្វើការទៀតបានឡើយ ។ “អ្នកត្រូវទម្លាក់កិច្ចការចុះ ហើយដើរសំដៅទៅរកគ្រែ  ដេក” ។ ជីវិតវាដូចជាគ្មានអ្វីគួរឲ្យចាប់អាម្មណ៍ទាល់តែសោះ ក្រៅពីទង្វើដដែលៗដូច្នេះរាល់ថ្ងៃ រហូតដល់ដង្ហើមចុងក្រោយ ។ តើហេតុផលអស្ចារ្យអ្វីណ៎ ដែលបណ្តាលចិត្តព្រៃផ្សៃរបស់អ្នក ឲ្យកាប់សម្លាប់គ្នាដើម្បីបំពេញតណ្ហា ដែលទីបំផុត គ្មានសេសសល់អ្វីទាល់តែសោះ? ចក្កវាឡសម្លឹងមើលទង្វើល្ងង់ខ្លៅរបស់មនុស្សលោក ហើយសើច ចំអកឲ្យអ្វីដែលមនុស្សលោកយល់ថាអស្ចារ្យ  ។  ប្រសិនបើអ្នកដកឃ្លាតែបន្តិច បិទភ្នែក បិទត្រចៀក ស្តាប់ខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល នោះកំហឹងខឹងក្រោធ ភាពមានះចង់ឈ្នះចង់ចាញ់ របស់អ្នកប្រហែលជាថមថយស្រកស្រុតចុះខ្លះជាមិនខាន ។ ហេតុអ្វីចិត្តមនុស្សស្រាលម៉្លេះ? ហេតុអ្វីពាក្យសម្តីខ្លះធ្វើឲ្យគេពុះកញ្ជ្រោល ទប់កំហឹងមិនជាប់?...

Continue Reading →

កម្ពុជាត្រូវការសហគ្រិនចំណានជាច្រើនរូប ដើម្បីលើកកម្ពស់ ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ហើយអ្វីដែលរឹតតែសំខាន់គឺជំរុញអាជីវកម្មបង្កើតថ្មី (Start-Up) ឲ្យមានសន្ទុះខ្លាំងក្លារហូតទាល់តែក្លាយជា Unicorn Start-Up ។ យុវជនកម្ពុជាមិនសូវជាយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការអានសៀវភៅដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹងផ្នែកអាជីវកម្មនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញអ្នកដែលអានភាគច្រើន គឺមិនហ៊ានចាប់ផ្តើម ដោយពួកគេយល់ថា ពួកគេនៅក្មេងខ្ចីពេក និងមិនទាន់មានពិសោធន៍ ។ នេះជាកំហុសមួយយ៉ាងធំ ដែលរារាំងគំនិតផ្តួចផ្តើម (Initiative) របស់ពួកគេមិនឲ្យលេចចេញជារូបរាងឡើង ។ តើអ្វីខ្លះជាស្នូលសំខាន់ៗក្នុងការចាប់ផ្តើមអាជីវកម្មនៅក្នុងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០នេះ ? ទាំងអស់គ្នាប្រហែលជាធ្លាប់បានដឹងមកហើយចំពោះពាក្យ “ឧស្សាហកម្ម ៤.០” ។ និយាយមួយផ្នែកតូចនៃឧស្សាហកម្ម ៤.០ នេះ គឺគេសំដៅទៅលើឧស្សាហកម្មអ៊ិនធឺណេត ដែលចាប់កំណើតឡើងក្រោយវត្តមានកុំព្យូទ័រ ។ បច្ចុប្បន្នភាព ពិភពលោកកំពុងដណ្តើមយកចំណែកទីផ្សារលើបណ្តាញអ៊ិនធឺណេត ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា ឧស្សហកម្មអែប (Apps Industry) សេដ្ឋកិច្ចអែប ( Apps Economy) ។ សៀវភៅខាងក្រោមនេះ សុទ្ធតែបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពជោគជ័យ លើវិស័យអ៊ិនធឺណេតរបស់ សហគ្រិន ជេក ម៉ា និង អ្នកស្រី សូហ្វៀ (Sophia) និងគំនិតគន្លឹះអាជីវកម្មផ្សេងៗទៀតដែលមានក្នុងសៀវភៅដែលណែនាំដោយក្រុមការងារ eBook Cambodia ។ សៀវភៅទី ១៖ ថៅកែស្រី #GirlBoss នៅក្នុងសៀវភៅ «ថៅកែស្រី»  អ្នកនិពន្ធផ្ទាល់គឺ Sophia Amoruso  នាងបានចែករំលែកពីសាច់រឿងរបស់នាងពីក្មេងដែល បោះបង់ការសិក្សានៅវិទ្យាល័យ  ហើយបោះជំហ៊ានក្លាយជាសហ- គ្រិនឆ្នើម និង ជានាយកប្រតិបត្តិ CEO ក្រុមហ៊ុនច្នៃម៉ូដសំលៀកបំពាក់ដែលមានប្រាក់រាប់លានដុល្លារអាមេរិក  ។ នាងបានចែករំលែក ការចាប់ផ្តើមបង្កើតអាជីវកម្មពីបាតដៃទទេ បង្កើតបណ្តាញសហ-គមន៍វិស័យអុីនធឺណែតដ៏មានឥទ្ធិពលមួយ ការជ្រើសរើសវិនិយោគគិនឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងអ្វីដែលធ្វើឲ្យនាងក្លាយជាសហគ្រិនស្ត្រីឆ្នើមមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ។ សៀវភៅទី ២៖ អាលីបាបា Alibaba (2016) សៀវភៅ Alibaba (2016) លាតត្រដាងពីដំណើរនៃការរះឡើងឈានទៅដល់តំណែងកំពូល ផ្នែកទីផ្សារលំដាប់ពិភពលោករបស់ លោក Jack Ma និង អាជីវកម្ម Online របស់ក្រុមហ៊ុន...

Continue Reading →

សៀវភៅមេរៀនជីវិត ៥ក្បាល ដែលអាចជួយឲ្យជីវិតរបស់អ្នកល្អប្រសើរ មនុស្សគ្រប់គ្នារមែងចង់បានជីវិតដ៏ស្រស់បំព្រង បរិបូរណ៍ដោយសុខភាពល្អ ប្រាក់កាសចាយគ្រប់គ្រាន់ មានទំនាក់ទំនងផ្អែមល្ហែមជាមួយដៃគូជីវិត ហើយមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងល្អជាមួយមនុស្សជុំវិញខ្លួន ។ ជីវិត បែបនេះមិនមែនកើតឡើងមកដោយឯកឯងទេ គេត្រូវស្វែងរកការទូន្មានល្អៗពីចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ឬមនុស្សណាម្នាក់ដែលមានឥទ្ធិពល និង មានភាពជាគំរូសម្រាប់ពួកគេ ។ ប៉ុន្តែបើអ្នកពិបាកក្នុងការស្វែងរកគ្រូបាធ្យាយល្អសម្រាប់អ្នកនោះ មានវិធីដ៏ល្អមួយ គឺជាសៀវភៅ ។ ហេតុអ្វីសៀវភៅ អាចដឹកនាំជីវិតរបស់អ្នកឲ្យមានរស្មីភ្លឺថ្លា និងបង្កើនបញ្ញាក្នុងខួរក្បាលរបស់អ្នក? អ្នកត្រូវដឹងថា អ្នកនិពន្ធល្បីៗមួយរូបៗ គាត់បានចំណាយពេលវេលាស្ទើរតែពេញមួយជីវិតរបស់គាត់ដើម្បីសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងពិសោធអ្វីដែលល្អៗយកមកចែករំលែកដល់មនុស្សគ្រប់គ្នា ។ ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាការអាន វាក្លាយជាឧបសគ្គធំធេងសម្រាប់អ្នក? ប៉ុន្តែ បើអ្នកមានគោលបំណងជាក់លាក់ ឬកំពុងអានស្វែងរកអ្វីមួយដែលអ្នកកំពុងត្រូវការ ម្លេះអ្នកប្រហែលជាមិនខ្ជិលនោះទេ ។ ថ្ងៃនេះ ក្រុមការងារ eBook សូមណែនាំសៀវភៅប្រាំក្បាលដែលនឹងធ្វើឲ្យជីវិតរបស់អ្នកមានភាពល្អប្រសើរឡើង៖ សូមអានសៀវភៅមួយក្បាលដោយយកចិត្តទុកដាក់!  សៀវភៅទី១៖ អ៊ិឃិហ្គៃ  (Ikigai 2016) អ៊ិឃិហ្គៃ  (Ikigai 2016)  គឺជាមគ្គទេសក៍ដឹកនាំជីវិតឲ្យមានសេចក្តី សុខសុភមង្គល និង មានអាយុយឺនយូរតាមរយៈការអនុវត្តវិធីសាស្ត្រប្រើប្រាស់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនជាតិជប៉ុន ។ ក្នុងទំព័របន្តបន្ទាប់ នៃកូនសៀវភៅមួយនេះ អាថ៌កំបាំងនៃជីវិតជនជាតិជប៉ុនដែលមានអាយុយឺនយូរនឹងត្រូវបានលាតត្រដាងពិសេសយើងនឹងបានយល់ថា “ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សមួយក្រុមដែលរស់នៅប្រជុំកោះ អូគីណាវ៉ា មានអាយុលើសពី ១០០ ឆ្នាំ”? សៀវភៅទី២៖ អ្នកណាយកឈីសខ្ញុំទៅណា? ( Who Moved my Cheese) បង្ហាញពីគំនិតអាជីវកម្មដ៏អស្ចារ្យតាមរយៈរឿងនិទានបែបទំនើប Who Moved my Cheese (១៩៩៨) បានផ្តល់នូវមេរៀនដ៏មានតម្លៃអំពីវិធីគ្រប់គ្រងការផ្លាស់ប្តូរដ៏ល្អបំផុតនៅក្នុងជីវិតរបស់អ្នក ។ មិនថាអ្នកកំពុងជួបការលំបាកក្នុងអាជីវកម្ម ឬកំពុងព្យាយាមរកវិធីដើម្បីដោះស្រាយទំនាក់ទំនងដែលរកាំរកូស សៀវភៅនេះផ្តល់ឲ្យអ្នកនូវគន្លឹះដើម្បីយល់កាន់តែច្បាស់អំពីធម្មជាតិ និងមើលឃើញការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងផ្លូវវិជ្ជមាន ។  សៀវភៅទី៣៖ កិច្ចព្រមព្រៀងទាំង៤ (The Four Aggreements)  កិច្ចព្រមព្រៀងទាំង៤ (១៩៩៧) គឺជាមគ្គុទេសក៍ដែលនឹងនាំផ្លូវអ្នកទៅរកសេរីភាពចេញចាកផុតពីភាពអវិជ្ជមានទាំងឡាយ ព្រមទាំងធ្វើឲ្យអ្នកយល់ពីខ្លួនឯងឲ្យកាន់តែច្បាស់ ។ វាគឺជាសៀវភៅដែលលក់ដាច់បំផុតនៅ New York Times អស់រយៈពេលជាង ៨ឆ្នាំ ។ សៀវភៅសង្ខេបមួយក្បាលនេះនឹងនិយាយអំពីរបៀបដែលសង្គមតម្រូវឲ្យមនុស្សដើរតាមច្បាប់ដ៏តឹងរឹង ហើយរបៀបដែលគ្រាន់តែប្រើការប្រឹងប្រែងព្យាយាម...

Continue Reading →

សៀវភៅសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយខាងក្រោមនេះ កម្រមានយុវជន និងសាស្ត្រចារ្យខ្មែរណាចាប់អារម្មណ៍ណាស់ ។ នេះគឺជាសៀវភៅកំពូលដើម្បីស្វែងយល់ពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយក្នុងប្រទេសមួយ ។ ជាក់ស្តែងដើម្បីស្វែងយល់ឲ្យកាន់តែច្បាស់ពីស្ថាប័ននយោបាយ និងស្ថាប័នសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ សៀវភៅ "ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសជាតិមួយដួលរលំ" និង "ទ្រព្យសម្បត្តិប្រជាជាតិ"  គឺពិតជាបានឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងជាក់ច្បាស់នៅដំណើរការទាំងស្រុងនៃស្ថាប័ននយោបាយ និង សេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា ។ ក្រៅពីសៀវភៅពីរក្បាលនេះ សៀវភៅមួយក្បាលទៀតដែលមានតម្លៃមហាសាលសម្រាប់ស្វែងយល់ពីឧស្សាហកម្ម ៤.០ និងអនាគតសៀវភៅពិភពលោកថានឹងដើរទៅផ្លូវណា សូមអានសៀវភៅ "មហាអំណាចបញ្ញាសិប្បនិម្មិត" ។    សូមអានសេចក្តីសង្ខេបខ្លីៗពិពណ៌នាពីសៀវភៅទាំងបីក្បាលនេះដូចខាងក្រោម៖  សៀវភៅទី១៖ ហេតុបានជាប្រទេសជាតិមួយដួលរលំ ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសខ្លះរីកចម្រើនរុងរឿងប្រជាជនសម្បូរសប្បាយ ចំណែកឯប្រទេសខ្លះទៀតក្រីក្រ ពលរដ្ឋចំណាកស្រុករាប់លាននាក់? ហេតុអ្វីបានជាប្រជាជាតិខ្លះបើកចំហសិទ្ធិសេរីភាព ហើយធ្វើឲ្យជាតិគេកាន់តែរីកចម្រើន ខណៈពេលដែលប្រទេសផ្សេងទៀតកំពុងជាប់គាំង បិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ បង្កើតបក្សពួកនិយម និងពោរពេញដោយសេចក្តីលោភលន់ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍បក្សពួកខ្លួន? វាជារឿងធម្មតារាប់សតវត្សរ៍មកហើយ ដែលគេបានធ្វើការបកស្រាយយោងតាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រនៃវប្បធម៌ និងភូមិសាស្ត្រ នៃប្រទេសមួយ ។ ប៉ុន្តែការពិត បញ្ហាដែលចោទឡើង គឺកើតចេញពីស្ថាប័ននៃការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិមួយ ។ ផ្អែកលើករណីសិក្សាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយគ្រប់ប្រទេសជាតិទាំងអស់ជួបប្រទះនូវបញ្ហាដ៏ធំមួយក្នុងការសម្រេចចិត្តគឺថា៖ “តើដើរតាមបត្យាប័ន ឬបរិយាបន្ន សេដ្ឋកិច្ច” ។  ហើយវាត្រូវបានបកស្រាយក្នុងសៀវភៅសង្ខេបមួយក្បាលនេះ តើប្រទេសជាតិមួយរុងរឿង ឬរលំរលាយដោយសារអ្វី? សៀវភៅទី២៖ ទ្រព្យសម្បត្តិប្រជាជាតិ នៅក្នុងទ្រឹស្តីសេដ្ឋកិច្ច តើប្រយោគ “បាតដៃអរូបិយ” (Invisible Hand) មានន័យពិតប្រាកដយ៉ាងដូចម្តេច? តើអ្នកយល់ច្បាស់អំពី ដំណើរការ “ទីផ្សារសេរី” (Free Market) ដែរឬទេ? ហេតុអ្វីបានជាការនិយមរក្សាទុកមាស និងប្រាក់សម្រាប់ការពារ និងបង្ការឃ្លាំងជាតិ មិនមែនជាទ្រព្យសម្បត្តិជាតិដ៏សំខាន់ដូចអ្វីដែលគេធ្លាប់គិត? “ទ្រព្យសម្បត្តិប្រជាជាតិ” គឺជាស្នាដៃនៃទ្រឹស្តីសេដ្ឋកិច្ចដ៏អស្ចារ្យមួយ របស់លោក អាដាម ស្មីត ដែលបានធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិត សេដ្ឋកិច្ច និងអ្វីដែលគេធ្លាប់យល់ឃើញកន្លងមក ។ គាត់ គឺជាអ្នក ប្រាជ្ញជនជាតិស្កតឡែន និងជាអ្នកនិពន្ធផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ដ៏ល្បីល្បាញមួយរូប ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា “បិតាសេដ្ឋកិច្ចសម័យទំនើប” ដោយសារតែការតស៊ូមតិដេញដោលទៅលើទ្រឹស្តី ទីផ្សារសេរី និងការកំណត់ការលូកដៃចូលពីរដ្ឋាភិបាលទៅលើវិស័យឯកជន ដែលការណ៍នេះនៅតែបន្តពិភាក្សាវែកញែករហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ។ សៀវភៅទី៣៖ មហាអំណាចផ្នែកបញ្ញាសិប្បនិម្មិត តំណែងមហាអំណាចផ្នែកបញ្ញាសិប្បនិម្មិត (AI Superpowers)...

Continue Reading →